Το χρονικό των στοιχειωδών
σωματιδίων
Του Χιωτέλη Ιωάννη
Πολλές σύγχρονες αναζητήσεις της Επιστήμης έχουν τις ρίζες τους στις
φιλοσοφικές αναζητήσεις των αρχαίων Ελλήνων. Η ιστορία λοιπόν των στοιχειωδών
σωματιδίων ξεκινάει στην αρχαία Ελλάδα γύρω στον 5ο π.χ. αιώνα. Στα
Άβδηρα της Θράκης κοντά στις εκβολές του ποταμού Νέστου ο Λεύκιππος και ο
μαθητής του ο Δημόκριτος (~460 π.Χ.-
370 π.Χ.) αναπτύσσουν μια ασύλληπτη για την εποχή τους φιλοσοφική θεωρία. Υποστηρίζουν
ότι η ύλη δεν είναι συνεχής αλλά αποτελείται από αδιαίρετους «ατόμους» ή άτομα.
Όπως συμβαίνει συνήθως, η θεωρία της σχολής των ατομικών φιλοσόφων
αμφισβητήθηκε έντονα από τους σύγχρονους φιλοσόφους, το μεγαλύτερο όμως πλήγμα
έμελλε να υποστεί από τους μεταγενέστερους επικριτές της. Πριν η θεωρία του
ατόμου περιέλθει στην αφάνεια πρόλαβε να αποκτήσει έναν φανατικό υποστηρικτή:
τον Επίκουρο. Ο Επίκουρος θα γινόταν άθελά του ο συνδετικός κρίκος μεταξύ
αρχαίας Ελλάδας και αρχαίας Ρώμης, καθώς ένα
μέρος της θεωρίας του βρίσκεται σε ένα ποίημα του Ρωμαίου ποιητή Λουκρήτιου,
όπου περιγράφεται, με βάση τις ατομικές αντιλήψεις του Δημόκριτου, η πίεση που
ασκούν τα αέρια, η διάχυση των οσμών και το σχήμα των κρυστάλλων. Δυστυχώς, η
θεωρία του Δημόκριτου καταπολεμήθηκε από τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και τους μαθητές
τους και έπεσε σε αφάνεια μέχρι το 19ο αιώνα.
Μετά από μια «πνευματική νάρκη»
20 αιώνων περίπου, στις αρχές του 19ου αιώνα ο Άγγλος Χημικός, Φυσικός
και Μετεωρολόγος John Dalton
(6 Σεπτεμβρίου 1766 – 27 Ιουλίου 1844) ανακαλύπτει πειραματικά νέους νόμους της
Χημείας. Προσπαθεί να τους εξηγήσει και «αναγκάζεται» να ανασύρει από το
χρονοντούλαπο της Ιστορίας τη θεωρία των ατομικών φιλοσόφων. Βρισκόμαστε στο
1805, η δικαίωση του Δημόκριτου είναι καθολική, αλλά η συνέχεια θα ξεπερνούσε
κάθε φαντασία. Λίγο ανατολικότερα στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας ένας επιμελής
σχολαστικός και μεθοδικός επιστήμονας συνεχίζει το όραμα του Δημόκριτου για
έναν απλούστερο και πιο κατανοητό κόσμο. Στις 6 Μαρτίου 1869 ο Dmitri Mendeleev του
Πανεπιστημίου της Αγίας Πετρούπολης παρουσιάζει επισήμως τον Περιοδικό Πίνακα.
Ακόμη και σήμερα ο Περιοδικός Πίνακας αποτελεί τον απόλυτο «ταξιδιωτικό οδηγό»
του Χημικού στο μαγικό κόσμο της Χημείας. Για τους λάτρεις, όμως των
στοιχειωδών σωματιδίων ο Περιοδικός Πίνακας είναι ο πίνακας των στοιχειωδών
σωματιδίων του 19ου αιώνα.
Το ταξίδι μας ξεκίνησε από την αρχαία Ελλάδα, πήγαμε στην
Αγγλία και μετά στη Ρωσία. Επόμενος σταθμός: η Γερμανία. Στις 8 Νοεμβρίου 1895
ο Wilhelm Röntgen παράγει και ανιχνεύει μια ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που
ποτέ στο παρελθόν δεν είχε ανιχνευθεί. Την αποκαλεί άγνωστη ακτινοβολία Χ (ο
άγνωστος Χ που λέμε) ή ακτίνες- Χ. Τώρα πλέον τις αποκαλούμε ακτίνες Röntgen
προς τιμήν του Wilhelm Röntgen. Στην πραγματικότητα ο Röntgen είχε ανακαλύψει
και ανιχνεύσει το πρώτο στοιχειώδες σωμάτιο: το φωτόνιο. Το φωτόνιο δεν έχει
μάζα και ουσιαστικά δεν είναι υλικό σωματίδιο, αλλά φορέας ακτινοβολίας ή
ενέργειας. Ο Wilhelm Röntgen θα τιμηθεί με το βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1901
ανοίγοντας έναν μακρύ κύκλο βραβεύσεων στον τομέα των στοιχειωδών σωματιδίων.
Σε λιγότερο από ένα χρόνο στις 24 Ιανουαρίου 1896 η Γαλλία θα δηλώσει παρούσα
στον «αγώνα δρόμου» των στοιχειωδών σωματιδίων με τον Henri Becquerel. Ο
Becquerel θα ανακαλύψει τις ραδιενεργές ακτινοβολίες α και β. Η φύση των δύο
αυτών ακτινοβολιών θα προσδιοριστεί αργότερα, αλλά υπήρχε ήδη η υποψία ότι ήταν
σωματιδιακής φύσεως. Βεβαίως, ο Henri Becquerel μοιράστηκε το 1903 το Νόμπελ
Φυσικής με δύο επίσης, μεγάλες μορφές της επιστήμης, το ζεύγος: Pierre και
Marie Curie. Μέχρι το 1896 λοιπόν
έχουμε ισχυρές ενδείξεις για την ύπαρξη στοιχειωδών σωματιδίων, αλλά καμία
πειραματική ένδειξη για τη φύση και τα ιδιαίτερα φυσικά χαρακτηριστικά (π.χ.
μάζα, φορτίο) αυτών των σωματιδίων. Όμως, έφτασε το πλήρωμα του χρόνου για την
συνεισφορά ενός μεγάλου επιστήμονα στη φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων.
Φανταστείτε λοιπόν, έναν επιστήμονα που ανακαλύπτει το
πρώτο υλικό στοιχειώδες σωματίδιο: το ηλεκτρόνιο, στις 30 Απριλίου 1897. Του
απονέμετε το Νόμπελ Φυσικής το 1906, αλλά στο Trinity College, του Cambridge, όπου είναι
καθηγητής έχει 7 φοιτητές – συνεργάτες που όλοι τους θα τιμηθούν με βραβεία
Νόμπελ Φυσικής (μεταξύ των μαθητών του είναι και ο Ernest Rutherford), ενώ ο όγδοος
μαθητής του που θα πάρει Νόμπελ Φυσικής είναι ο ίδιος ο γιος του. Αυτός ο
επιστήμονας είναι ο J.J. Thomson. Πριν την ανακάλυψη του Thomson οι επιστήμονες
πίστευαν ότι ο μικρότερος δομικός λίθος της ύλης είναι το άτομο του υδρογόνου
(το μικρότερο άτομο της ύλης). Τώρα όμως ο Thomson εισάγει ένα νέο σωματίδιο το ηλεκτρόνιο 1000 φορές
μικρότερο από το άτομο του υδρογόνου. Η εικόνα πλέον του ουδέτερου ατόμου
μοιάζει σαν «σταφιδόψωμο». Ένα συνεχές θετικό φορτίο (το ζυμάρι) μέσα στο οποίο
είναι βυθισμένα τα ηλεκτρόνια (οι σταφίδες). Οι μεγάλοι καθηγητές, όμως
«γεννούν» μεγάλους μαθητές. Η εικόνα αυτή έμελλε να ανατραπεί από το μαθητή του
Thomson, τον Ernest Rutherford.
Έχοντας, ήδη, ανακαλύψει το ηλεκτρόνιο ο J.J. Thomson
με μια συσκευή που η αρχή λειτουργίας της είναι ίδια με αυτή του καθοδικού
σωλήνα, μετράει το λόγο φορτίου προς μάζα (e/m) για
τις ακτίνες β. Έτσι το 1900 αποκαλύπτεται ότι οι ακτίνες β δεν είναι ένα νέο
σωματίδιο, αλλά δέσμη ηλεκτρονίων. Λίγα χρόνια μετά, το 1908, αρχίζουν να
λάμπουν τα αστέρια των μαθητών του J.J. Thomson. Ο Ernest Rutherford και
ο Johannes "Hans" Wilhelm
"Gengar" Geiger προσδιορίζουν τη φύση των ακτινών – α και
αποδεικνύουν ότι είναι σωματιδιακής φύσεως και συγκεκριμένα άτομα ηλίου διπλά
ιονισμένα (γυμνά από ηλεκτρόνια άτομα ηλίου) He++. Το 1908 η εικόνα έχει ως εξής: έχουμε ανακαλύψει το άμαζο στοιχειώδες
σωμάτιο φωτόνιο, έχουμε ανακαλύψει το ηλεκτρόνιο και πιστεύουμε ότι το άτομο
είναι μια συνεχής κατανομή θετικού φορτίου στην οποία είναι βυθισμένα ίσου και
αντίθετου φορτίου σωματίδια τα ηλεκτρόνια. Είναι όμως, όντως έτσι; Αυτό πρέπει
να αποδειχτεί πειραματικά και ο Ernest Rutherford ετοιμάζει ένα πείραμα για να επιβεβαιώσει την υπόθεση
του δασκάλου του, του Thomson.
Ωστόσο, το μέλλον του επιφυλάσσει μια απροσδόκητη έκπληξη!
Έχοντας ο Rutherford
στη διάθεσή του δέσμες σωματιδίων α, επιχείρησε να επαληθεύσει το ατομικό
πρότυπο του Thomson. Υπέθεσε ότι εάν «βομβαρδίσει» άτομα με μια δέσμη σωματίων
α, η δέσμη δε θα πρέπει να αποκλίνει σημαντικά για τους εξής λόγους:
α. Το ολικό ηλεκτρικό φορτίο του ατόμου είναι μηδέν και
επομένως δεν ασκείται ηλεκτρική δύναμη στα σωμάτια α, όσο αυτά βρίσκονται στο
εξωτερικό του ατόμου.
β. Επειδή το θετικό ηλεκτρικό φορτίο είναι ομοιόμορφα
κατανεμημένο, δεν μπορεί να ασκεί σημαντική απωστική δύναμη στα σωμάτια α, όσο
αυτά βρίσκονται στο εσωτερικό του ατόμου.
γ. Η σύγκρουση των σωματίων α με το ηλεκτρόνια δεν
επηρεάζει σημαντικά την κίνησή τους, γιατί τα ηλεκτρόνια έχουν πολύ μικρότερη
μάζα. Με τον ίδιο τρόπο δεν επηρεάζεται σημαντικά η κίνηση μιας βαριάς πέτρας
μέσα στη βροχή.
Πράγματι, ο Rutherford παρατήρησε ότι τα περισσότερα από
τα σωμάτια α διέρχονται μέσα από το στόχο σχεδόν ανεπηρέαστα, σαν να κινούνται
μέσα σε σχεδόν κενό χώρο. Αρκετά αποκλίνουν σε διάφορες γωνίες, μικρότερες των
90ο, αλλά λίγα αποκλίνουν κατά 180°. Δηλαδή ξαναγύριζαν πίσω! Ο
Rutherford δε μπορούσε να πιστέψει σε αυτό που έβλεπε. Αργότερα θα έγραφε:
«Ήταν το πιο απίστευτο γεγονός που συνέβη σε όλη μου τη ζωή.
Ήταν σχεδόν τόσο απίστευτο όσο αν πυροβολούσες ένα βλήμα 15 ιντσών πάνω σε ένα
χαρτομάντιλο και αυτό γυρνούσε προς τα πίσω και σε χτυπούσε».
Η οξυδέρκεια όμως του Rutherford και η πίστη στα
πειραματικά του δεδομένα τον οδήγησαν κατευθείαν στην εξήγηση. Το πρότυπο του
Thomson ήταν λάθος! Το φορτίο δε μπορεί να είναι κατανεμημένο σε όλη την έκταση
του ατόμου, αλλά συγκεντρωμένο στο κέντρο του ατόμου σε ακτίνα 10000 φορές
μικρότερη από την ακτίνα του ατόμου. Η απορία που ακολουθεί είναι εύλογη: Μήπως
τελικά έχουμε ένα νέο σωματίδιο στον πυρήνα του ατόμου; Είμαστε ήδη στο 1911
και ο Rutherford προτείνει το γνωστό πλανητικό μοντέλο για το άτομο. Σίγουρα
του άξιζε ένα Νόμπελ Φυσικής, αλλά του είχε ήδη απονεμηθεί το Νόμπελ Χημείας
του 1908 για την εργασία του στους χρόνους ημιζωής των ραδιενεργών πυρήνων.
Μοναδική περίπτωση ακαταπόνητου και ακούραστου επιστήμονα – ερευνητή. Τελικά,
δύο χρόνια μετά, το 1913, έχουμε την τελική επιβεβαίωση του προτύπου του Rutherford
από το πείραμα των Geiger και Ernest
Marsden. Τα δύο, όμως, αυτά χρόνια η διεθνής επιστημονική κοινότητα έθεσε ένα
σοβαρό ζήτημα σχετικά με τη σταθερότητα ενός ατόμου σύμφωνου με το πρότυπο του Rutherford.
Γνωρίζαμε, ήδη, από το 1861 και 1862 με τις δύο μνημειώδεις εργασίες του James Clerk
Maxwell, ότι κάθε ηλεκτρικό φορτίο που επιταχύνεται ακτινοβολεί ενέργεια.
Σύμφωνα με αυτό το ηλεκτρόνιο που περιστρέφεται γύρω από τον πυρήνα του ατόμου
θα έπρεπε να ακτινοβολεί ενέργεια και σε σύντομο χρονικό διάστημα να «πέφτει»
πάνω στον πυρήνα του ατόμου. Αδιέξοδο! Τι κάνουμε τώρα;
Η πειραματική φυσική πάει χέρι-χέρι με τη θεωρητική φυσική και αυτό θα
αρχίσει να φαίνεται όλο και πιο έντονα στη συνέχεια. Ο Niels Bohr, ένας
Δανός θεωρητικός φυσικός θα εκπονήσει τη διδακτορική του διατριβή κάτω από την
επίβλεψη του μεγάλου δασκάλου J.J. Thomson. Το 1912
θα συνεργαστεί με τον Rutherford και το 1913 θα δώσει λύση στο πρόβλημα που
απασχολούσε έως τότε την επιστημονική κοινότητα. Εφαρμόζοντας στο άτομο τις
κβαντικές ιδέες των Max
Plank και Albert Einstein θα
διατυπώσει τρείς καινοτόμες προτάσεις για το άτομο:
α. ότι το ηλεκτρόνιο μπορεί να κινείται μόνο σε ορισμένες τροχιές,
οι οποίες ονομάζονται επιτρεπόμενες τροχιές
β. Όταν το ηλεκτρόνιο κινείται σε ορισμένη επιτρεπόμενη
τροχιά, δεν εκπέμπει ακτινοβολία.
γ. Όταν το ηλεκτρόνιο μεταπηδήσει από μία επιτρεπόμενη
τροχιά σε άλλη μικρότερης ενέργειας, τότε εκπέμπεται ένα φωτόνιο με ενέργεια
ίση με τη διαφορά μεταξύ της αρχικής και της τελικής του ενέργειας.
Ο Niels
Bohr θα τιμηθεί με το Νόμπελ Φυσικής το 1922,
ενώ κατοχυρώνει στη φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων ένα νέο σωματίδιο: το
πρωτόνιο σαν συστατικό του πυρήνα. Ο Niels
Bohr ταράζει θυελλωδώς τα ανήσυχα νερά της
σύγχρονης φυσικής και η θύελλα δε θα κοπάσει έως ότου θεμελιωθεί αυστηρά η
κβαντομηχανική.
Στο Cavendish
Laboratory του Cambridge ο ακούραστος Rutherford συνεχίζει να εξελίσσει την επιστήμη της Φυσικής.
Το 1919 πραγματοποιεί τις πρώτες πυρηνικές αντιδράσεις και το 1920 μπορεί πλέον
να ανακοινώσει με απόλυτη σιγουριά ότι τα στοιχειώδη σωματίδια είναι τρία: το
φωτόνιο, το ηλεκτρόνιο και το πρωτόνιο. Θα χρειαστεί να περάσουν 12 ολόκληρα
χρόνια για να γίνει ακόμα ένα μεγάλο βήμα: η ανακάλυψη του νετρονίου. Ο James Chadwick το 1932 «βομβαρδίζει» με
σωματίδια α βηρύλλιο, βόριο και λίθιο και παρατηρεί ότι ο στόχος εκπέμπει
ακτινοβολία με πολύ μεγαλύτερη ικανότητα διείσδυσης απ΄ ότι τα αρχικά σωματίδια
α. Η πειραματική οξυδέρκεια, η δεξιοτεχνία και η λογική του Chadwick συμβάλλουν
στην εξήγηση της φύσης της ακτινοβολίας που παρατηρήθηκε. Η ακτινοβολία αποτελείται
από ηλεκτρικά ουδέτερα σωματίδια με μάζα περίπου ίση με τη μάζα του πρωτονίου.
Λόγω της ηλεκτρικής τους ουδετερότητας ονομάζονται νετρόνια. Ο Chadwick θα
λάβει το βραβείο Νόμπελ Φυσικής του 1935. Τώρα πια ο πυρήνας αποκτάει ακόμα ένα
σωματίδιο: το νετρόνιο και οι φυσικοί αρχίζουν να «νιώθουν» τη συνθετότητα της
ατομικής φυσικής.
Τώρα, πλέον, η
μεγαλύτερη πλειοψηφία των μαθητών στο Γυμνάσιο γνωρίζει τα σωματίδια του
ατόμου. Γνωρίζει το ηλεκτρόνιο, το πρωτόνιο και το νετρόνιο. Αυτό που δεν
γνωρίζει είναι ότι η ανακάλυψη αυτών των σωματιδίων απαίτησε χρόνια δουλειάς,
πολύ κόπο, υψηλό κόστος και την αδιάκοπη προσωπική εργασία μερικών από τους
σπουδαιότερους Φυσικούς του περασμένου αιώνα. Τι θα λέγατε τώρα για ένα
σωματίδιο που δε φαίνεται να παίζει κανένα ρόλο στη δομή του κόσμου; Επίσης πως
θα σας φαινόταν να ερχόσασταν αντιμέτωποι με την θεωρία της «Σχετικιστικής
Κβαντομηχανικής» και να διαβάζατε ότι κάθε υπαρκτό σωμάτιο, θα πρέπει να έχει
ένα αντισωμάτιο (με την ίδια μάζα, το ίδιο spin και αντίθετο φορτίο). Είναι η πρώτη φορά που θέτουμε το θέμα της
αντιύλης. Δηλαδή, το ηλεκτρόνιο θα πρέπει να έχει ένα αντισωμάτιο με θετικό
φορτίο, ίδια μάζα και ίδιο spin; Ακριβώς! Ενώ στην Ευρώπη η σύγχρονη φυσική κάνει άλματα με αιχμή του
δόρατος το κορυφαίο εργαστήριο Cavendish
του
Cambridge η Αμερική μπαίνει δειλά – δειλά στον
κύκλο των ανακαλύψεων. Στο Πανεπιστήμιο Caltech διδάσκει ένας ευφυής πειραματικός Φυσικός ο Robert A. Millikan (Νόμπελ
φυσικής 1923 για τη μέτρηση του φορτίου του ηλεκτρονίου), υπό την επίβλεψη του
οποίου, ο νεαρός Carl David
Anderson εκπονεί τη διδακτορική του διατριβή. Ο Carl David Anderson ανακοινώνει
το 1932 την ανακάλυψη του πρώτου αντισωματιδίου: του ποζιτρονίου. Πρόκειται για
το αντισωμάτιο του ηλεκτρονίου (ένα «δίδυμο αδερφάκι» του ηλεκτρονίου με θετικό
φορτίο) και ανοίγει, έτσι, ένα «παράλληλο σύμπαν» στη φυσική των στοιχειωδών
σωματιδίων: την αντιύλη! Ο Carl David Anderson λαμβάνει το βραβείο Νόμπελ Φυσικής
το 1936, ενώ παραλαμβάνοντας το βραβείο του, ανακοινώνει την ανακάλυψη ενός
ακόμη στοιχειώδους σωματιδίου: του μιονίου, που θα συναντήσουμε παρακάτω.
Ενώ, ο
επιστημονικός κόσμος ετοιμάζεται να υποδεχτεί το αντιπρωτόνιο και το
αντινετρόνιο (τι παράξενο! Το νετρόνιο δεν έχει φορτίο, άρα το αντισωματίδιό
του θα είναι το ίδιο το σωματίδιο: το νετρόνιο!), ανακαλύπτουμε ότι το νετρόνιο
είναι ασταθές και διασπάται σε ένα πρωτόνιο και ένα ηλεκτρόνιο. Όμως, κάτι
λείπει! Η αρχή διατήρησης της ενέργειας και της ορμής δε διατηρούνται σε αυτή
τη διάσπαση, άρα είναι απαραίτητη η ύπαρξη ενός νέου σωματιδίου. Οι θεωρητικοί
φυσικοί αντεπιτίθενται. Ο Αυστριακός θεωρητικός Φυσικός Wolfgang Ernst Pauli,
προτείνει το 1933 την ύπαρξη ενός νέου σωματιδίου, σχεδόν άμαζο, αφόρτιστο με spin 1/2. Το ονομάζει νετρίνο και από τότε μέχρι σήμερα ταλαιπωρεί την
επιστημονική κοινότητα με την αντικοινωνική του συμπεριφορά! Αλληλεπιδρά
ελάχιστα με την ύλη καθώς, μπορεί να διαπεράσει τόνους ατσάλι χωρίς να
αλληλεπιδράσει καθόλου με αυτό. Νετρίνα με ενέργεια μερικών ΜeV μπορούν να περάσουν από απόσταση 1017 m (10 φορές ο γαλαξίας μας) χωρίς να
αλληλεπιδράσουν καθόλου με την ύλη που υπάρχει εκεί. Γίνεται κατανοητό λοιπόν,
το πόσο δύσκολο είναι να ανιχνεύσουμε ένα νετρίνο , πόσο μάλλον να μετρήσουμε
την ταχύτητά του. Παρόλα αυτά το 1956 οι Frederick Reines και Clyde
Cowan με ένα ευφυές πείραμα εντόπισαν το νετρίνο, δύο χρόνια πριν το θάνατο του
Pauli το 1958. Λαμβάνοντας ο Pauli το τηλεγράφημα που του ανακοινώνονταν η ανίχνευση
του σωματιδίου που είχε προβλέψει, είπε: "Thanks for message. Everything comes to him who knows
how to wait”, («Ευχαριστώ για το
μήνυμα. Κερδίζει
τα πάντα, όποιος ξέρει να περιμένει»). Ένα μήνυμα υπομονής, επιμονής και
καρτερίας από έναν μεγάλο επιστήμονα, που δικαίως έλαβε την ύψιστη διάκριση των
επιστημών: το Νόμπελ Φυσικής του 1945.
Είμαστε ήδη στο 1934 και πριν κάνουμε μια ανασκόπηση της γνώσης μας
σχετικά με τα στοιχειώδη σωμάτια, έως τη χρονική στιγμή αυτή, ας αναφερθούμε σε
έναν ακόμη σημαντικό Φυσικό. Ο Enrico
Fermi μελετάει την ασθενή αλληλεπίδραση και οδηγείται και αυτός στην
αναγκαιότητα της ύπαρξης του νετρίνου και του αντινετρίνου. Wolfgang Ernst Pauli
και Enrico Fermi στα 1933 και 1934 έχουν σπείρει τους σπόρους της επανάστασης
των στοιχειωδών σωματιδίων. Ο Enrico Fermi τιμάται με το βραβείο Νόμπελ το 1938
και συγκαταλέγεται στους κορυφαίους επιστήμονες του 20ου αιώνα
καθώς, συνδυάζει θεωρητική δεινότητα και πειραματική δεξιοτεχνία. Το 1934
κλείνει ο πρώτος μεγάλος κύκλος στη Φυσική στοιχειωδών σωματιδίων. Η εικόνα
είναι πολύ απλή κατανοητή και πλήρης. Έχουμε πέντε στοιχειώδη σωματίδια, το
πρωτόνιο, το νετρόνιο, το ηλεκτρόνιο, που είναι υλικά σωματίδια και ανοικοδομούν
το φυσικό κόσμο, το φωτόνιο σαν φορέας της ηλεκτρομαγνητικής αλληλεπίδρασης και
το νετρίνο που δικαιολογεί την αστάθεια του νετρονίου. Φαίνεται να υπάρχει μια
αρμονία, μια συμμετρία στη φύση και όλοι ήταν ευχαριστημένοι. Όμως, σε λίγο όλα
θα αναποδογύριζαν…..(συνεχίζεται).
